جستجو

گفتگویی با احمد اخوان عطار - پایه گذار طرح جامع سلامت روان ایران (به صورت سازمانی مردم نهاد)


1395/09/30


برنامه جامع ارتقای سلامت روان کشور که تا کنون از سوی مقامات مسئول به نتیجه نرسیده است. این طرح بسیار کامل و جامع در صورت عملی شدن مشکلات اصلی جامعه کنونی و حتی اقتصاد را به راحتی حل میکند. زیرا اگر برای مثال شخص بنده دارای آرامش درونی و سلامت روانی کامل باشم قطعا می توانم از خلاقیتها و توانایی های فردی خود بهره ببرم و نیز میتوانم اقتصاد خانواده خود را تامین نمایم. از این رو در مسیر تامین اقتصادی خود و خانواده ام اشتغال زایی هم خواهم داشت. حال نگاهی به برنامه گذشته دولت بیاندازیم. برنامه جامع ارتقای سلامت روان کشور ( 1394-1390 )مبتنی بر نقشه تحول نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران بوده و برنامه ای اجرایی و نه کتابخانه ای می باشد دارای 7 پیام و سه بخش شناخت ، جهت گیری و استقرار می باشد . مداخلات مطرح در این برنامه و خلاصه ای از هر بخش در ادامه مطرح می گردد.


برنامه جامع ارتقای سلامت روان کشور ( 1394-1390 )مبتنی بر نقشه تحول نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران بوده و برنامه ای اجرایی و نه کتابخانه ای می باشد دارای 7 پیام و سه بخش شناخت ، جهت گیری و استقرار می باشد . مداخلات مطرح در این برنامه و خلاصه ای از هر بخش در ادامه مطرح می گردد. مطابق آخرین مستندات و شواهد موجود، شیوع اختلالات روانی حدود 20% است که تقریباً 14% بار بیماریهای کشور را شامل می شود. این در حالی است که مطابق تعاریف جهانی، سلامت روان، فقط نبود اختلالات روانی نیست و مؤلفه‌های دیگری را هم شامل می‌شود که اگر آنها نیز منظور شوند، بار مشکلات روانی – اجتماعی به مراتب بیشتر خواهد بود. در برنامه پنجم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی کشور در راستای سند چشم‌انداز 20 ساله بر رویکرد «انسان سالم» و «سلامت همه‌جانبه» و همچنین ارتقاء شاخصهای بهداشت روان به‌ویژه در دانش‌آموزان و نیز مبارزه همه جانبه با مواد مخدر و روانگردان و اهتمام به اجرای سیاستهای کلی مبارزه با مواد مخدر در دهه پیش رو که پیشرفت و عدالت نام گذاری شده، تاکید گردیده است. . با توجه به گستره عوامل تاثیر گذار بر سلامت روان این نکته آشکار می شود که مسئولیت تامین سلامت روان جامعه فراتر از یک سامانه تخصصی تحت عنوان وزارت بهداشت و یا دانشگاه های زیر مجموعه آن است و این مهم نیاز به هماهنگی و همکاری بین بخشی دارد . در چنین شرایطی نحوه استخراج عوامل موثر بر سلامت روان و مداخلات اصلاحی نیز متفاوت است و نیاز به کار بین بخشی وسیع و همکاری همه نهادهای جامعه دارد که در این میان وزارت بهداشت سه نقش میانجی دانش ، حمایت طلب و هماهنگ کننده سایر سازمان ها را بر عهده می گیرد . خوشبختانه نقشه تحول نظام سلامت کشور تدوین و تصویب شده است و ارتقای سلامت روان به عنوان یکی از بخش های کلیدی این نقشه هدف گذاری شده است انتظار می رود با استقرار برنامه جامع ارتقای سلامت روان : زبان مشترکی برای مدیریت سلامت روان بین ذینفعان ایجاد شده و احساس مالکیت برنامه ها افزایش یابد به استقرار موفقیت آمیز برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع کمک کند یک سند علمی بالادستی برای ارتقای سلامت روان کشور فراهم شود دستیابی به اهداف سلامت روان در برنامه توسعه پنجم کشور تسهیل و تسریع گردد آخرین دستاوردهای مداخلات سلامت روان در تجربیات بین المللی در زمینه پیشگیری از بیماری های روانی به کار گرفته شود ثبات برنامه های سلامت روان با تغییر مدیران تضمین شود پیام های اصلی برنامه جامع ارتقای سلامت روان پیام 1 ) چرا سیاست گذاران ارشد کشور باید برای سلامت روان سرمایه گذاری کنند ؟ E هزینه های اقتصادی مستقیم ( بار مالی اقدامات تشخیصی ، درمان ، بازتوانی و پیشگیری ) و هزینه های اقتصادی غیر مستقیم ( کاهش توان فردی ، کاهش نیروی مولد جامعه ، بار خانوادگی ) بیماری ها و اختلالات روانی بسیار سنگین است E به دنبال شیوع اختلالات روانی ، انواع آسیب های اجتماعی و متعاقبا هزینه های انتظامی و قضایی جامعه افزایش می یابد E در برخی آمارها بیشترین میزان از کارافتادگی و کاهش نیروی مولد جامعه مربوط به بیماری های روانی است ، که این خود کند شدن و کاهش احتمال دستیابی به اهداف توسعه را به همراه دارد . E افزایش فقر و متعاقبا افزایش بار بیماری های روانی چرخه معیوبی را تشکیل می دهند . E افزایش بار کاری ارایه کنندگان خدمات سلامت ، کند کردن روند درمان بیماری های جسمی به دلیل عدم تبعیت بیمار از درمان E شیوع بیماری ها و اختلالات روانی ، افزایش نقص حقوق انسانی را به دنبال دارد ( البته این مورد هم علت و هم معلول است ) E افزایش درصد دستیابی به اهداف سلامت جسمی از قبیل : کاهش مرگ و میر شیرخواران به دلیل بهبود درمان افسردگی پس از زایمان ، میزان عفونت اچ آی وی و ایدز برای گروه سنی 24-17 با کاهش رفتارهای پرخطر جنسی و مصرف مواد ، افزایش تبعیت و پذیرش بیماران در درمان بیماری های جسمی از جمله دیابت ، فشارخون ، سرطان و سل . E فرد مبتلا به بیماری روانی هم خود و هم خانواده اش در معرض انگ و تبعیض اجتماعی است که احساس انزوا و محدودیت مشارکت های اجتماعی را باعث شده و در یک کلام کاهش بیشتر سرمایه اجتماعی فرد ، خانواده و جامعه را باعث می شود البته سرمایه اجتماعی هم علت و هم معلول است . E بیماری های روانی با بیماری ها و آسیب های جسمی از جمله ایدز ، صدمات و تصادفات رانندگی اثرات هم افزایی دارد . پیام 2 ) بر اساس گزارش های منتشر شده سازمان جهانی بهداشت در سال های 2004 و 2009 عوامل خطر سلامت روان از جمله تکامل نامناسب دوران کودکی ، ازدواج و باروری نامناسب ، خشونت ، پایمال شدن حقوق شهروندی ، والدین دارای اختلالات روانی ، مدرسه نامناسب و غیرمراقب ، ضعف مهارتهای زندگی و والدی ، کمی سرمایه اجتماعی و رفتارهای غیرسالم اجتماعی و تنزل اخلاقیات (به عنوان محوری ترین عنصر سلامت معنوی ) مسبب بخش بزرگی از اختلالات روانی است که نیازمند جلب حمایت و توسعه همکاری بین بخشی است . پیام 3 ) بر اساس مطالعه ابتدای دهه 1380 اختلالات روانپزشکی از نظر بار بیماری ها پس از حوادث در کشور رتبه دوم را به خود اختصاص داده بود و برآورد منتشر شده توسط وزارت بهداشت در اواخر دهه 1379 شیوع 21% از جامعه به انواعی از اختلالات روانی را نشان می دهد . بر اساس نظرات خبرگان روند احتمالی افزایش اختلالات روانی در یک دهه گذشته وجود دارد هر چند برای اثبات نظر خبرگان علی رغم روش های سنجش متفاوت ، باید منتظر نتایج پیمایش کشوری سلامت روان در اواخر سال 1390 باشیم . پیام4) مجموعه برنامه های سلامت روان در دو دهه گذشته در بهترین شرایط پوشش معادل جمعیت روستائیان را داشته است و عموما شهرها از این خدمات محروم مانده اند . پیام 5 ) تحلیل وضعیت نظام سلامت روان کشور نشان می دهد که در حال حاضر محیط درونی در ضعف و محیط بیرونی در تهدید قرار دارد و بهبود موقعیت فعلی نیازمند ظرفیت سازی درونی نظام سلامت روان و توسعه همکاری بین بخشی (ازجمله مشارکت مردم ) است . پیام 6 ) مطابق این مطالعه در پنج سال آینده سه راهبرد اساسی می بایست محور عملیات وزارت بهداشت قرار گیرد : بهبود وضعیت فعلی خدمات سلامت روان ، ارتقای سواد سلامت روان گروه های مختلف جامعه و سرمایه گذاری در کاهش عوامل خطر سلامت روان . پیام 7) تصویب برنامه در شورای سیاست گذاری و شورای عالی سلامت و امنیت غذایی اولین گام در استقرار برنامه خواهد بود که با انعقاد تفاهم نامه های همکاری و استقرار نظام مدیریت پروژه و پایش محصولات در اداره سلامت روان دنبال خواهد شد . مداخلات اساسی پیشگیری سطح اول 1. تشکیل گروه جلب حمایت کننده و مشورت دهنده در وزارت بهداشت برای : تاثیر گذاری در تصویب سیاست های عمومی سالم( منظور به طور ویژه سلامت روان است ) ، مداخله مشورتی در مواقع تنش های اجتماعی ، تدوین پیوست های سلامت و همکاری در ارتقای سلامت اجتماعی و معنوی (نقش این گروه در تنظیم سهم و نقش دستگاه ها و تفاهم نامه های همکاری مهم است ) 2. تعیین سهم و نقش دستگاه ها و سازمان های دولتی ، بخش خصوصی و غیردولتی (سمن ها و شوراهای اسلامی )در ارتقای سلامت روان و آموزش پیام گزاران سلامت روان ( انقعاد تفاهم نامه همکاری و ابلاغ شیوه نامه های سازمانی ارتقای سلامت روان به دستگاه ها - شناسایی فرصت های بودجه ای در دستگاه ها برای بهره برداری در برنامه های ارتقای سلامت روان توسط خود دستگاه ) 3. تصویب قانون سلامت روان و پایش استقرار آن (در متن قانون پیش نویس حقوق بیماران روانی ،حمایت های لازم و مشارکت های اجتماعی آنها باید لحاظ شده باشد ) 4. جلب حمایت برای تدوین برنامه جامع پیشگیری از خشونت اجتماعی و استقرار آن 5. بازطراحی برنامه های سلامت روان در قالب استاندارد « برنامه های سلامت » و شروع اجرای کشوری آنها در هشت حیطه اولویت دار : مهارت های زندگی (بر اساس آموزه های فرهنگ ایرانی و اسلامی) ، فرزند پروری و روابط خانوادگی ، حمایت روانی اجتماعی در بلایا ، پیشگیری از خودکشی ، خشونت ( کودک آزاری ، همسر آزاری و سالمند آزاری ) و انگ زدایی ، سلامت جنسی خانواده 6. تدوین و استقرار برنامه ارتقای سلامت روانی کودکان ، نوجوانان و ماداران باردار 7. تدوین منشور « سلامت روان ایرانیان » حاوی دانش ، نگرش و مهارتهای ارتقای سلامت روان فردی و خانوادگی و ترویج آن از موقعیت های مدارس ، دانشگاه های ، محل های کاری ، میانجیان مردمی ، رسانه ها و محلات ( کودکان و زنان گروه های مهم هستند ، سلامت جنسی و سلامت معنوی هم باید در این منشور نمود داشته باشد ) 8. استمرار و تکمیل برنامه ادغام سلامت روان در شبکه های بهداشتی درمانی کشور و سایر برنامه های جاری بر اساس نتایج حاصل از ارزشیابی ها (مشمول هر سه سطح پیشگیری) 9. طراحی و اجرای برنامه آموزشی ارتقای آگاهی و نگرش سیاست گذاران و مدیران ارشد کشور در زمینه های اولویت دار سلامت روان (موضوع انگ زدایی یکی از مولفه ها ) 10. همکاری در طراحی برنامه های سلامت باروری ، سلامت مدارس و تکامل دوران کودکی جهت گنجاندن ملاحظات سلامت روان در این برنامه ها ( سلامت باروری ، سلامت مدارس و تکامل دوران کودکی مناسب ، به عنوان دوره های زندگی مهم در پیشگیری از بروز بیماری های روانی) 11. تدوین محتوای آموزشی ارتقای سلامت روانی، اجتماعی و معنوی دانش آموزان برای آموزش حضوری و الکترونیک و تدوین برنامه ارتقای نظام مشاوره دانش آموز و خانواده برای تحقق سلامت روانی دانش آموزان و جلب حمایت برای استقرار آن 12. طراحی و استقرار برنامه های ارتقای سلامت روان در محل کار از طریق همکاری با دفاتر مربوطه در وزارت بهداشت و سایر دستگاه ها (از جمله پروتکل مدیریت استرس) 13. جلب حمایت و مشارکت برای استفاده از ادبیات و روش مناسب برای ارتقای سواد سلامت روان مردم و انگ زدایی در تئاتر ، سینما و رسانه های تفریحی (تدوین پروتکل مناسب ) 14. اجرای برنامه های مدون و هدفدار در هفته بهداشت روان 15. طراحی و اجرای برنامه ارتقای سلامت روان کارکنان نظام سلامت پیشگیری سطح دوم 16. بازنگری نظام یا ساختار ارایه خدمات سلامت روان و مراقبت از بیماران و سطح بندی و تعیین تعداد مناسب 17. طراحی راهنماهای (راهنماهای بالینی ) پیشگیری ، مراقبت و ارجاع بیماران روانی جهت به کار گیری در برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع 18. برنامه توسعه خدمات تخصصی سلامت روان در قالب نظام درمانی کشور در چهارچوب یکپارچگی بیمه پایه درمان، پزشک خانواده، نظام ارجاع، ... 19. طراحی و اجرای بسته غربالگری و مراقبت بیماران روانی در موارد اولویت دار (استفاده از ظرفیت رابطین بهداشتی برای هدایت افراد در معرض خطر بیماری روانی مد نظر است ) 20. طراحی و استقرار بسته خدمتی ارتقای سلامت روان در حاشیه شهرها ( از جمله ایجاد کلینیک های سیار روانشناسی بالینی و روانپزشکی) 21. تدوین برنامه و استقرار آن به منظور ارتقای کمی و کیفی خدمات اورژانس‌های روانپزشکی از جمله طراحی و استقرار راهنماهای مشاوره و مداخله در مواقع بحرانی برای مداخلات اورژانس روانی 22. طراحی و اجرای برنامه های توانمندسازی شامل ارتقای سواد سلامت روان در کلیه گروه های مراقبت پزشکی ( تغییر در کاریکولوم تا بازآموزی پزشکان عمومی و متخصصان و پرستاران ) و ایجاد مراکز توانمندسازی مراقبان سلامت روان در سطح استان 23. طراحی مراکز سلامت روان جامعه نگر و استقرار یا ادغام آن در نظام شبکه بهداشتی و درمانی و پزشک خانواده 24. اجرای برنامه های جلب حمایت و تشویق بیمارستان ها در اختصاص 10% تخت های بیمارستانی و بخش های سایکو سوماتیک 25. اعتباربخشی بیمارستان های عمومی ، بیمارستان های روانپزشکی و مراکز سلامت روان جامعه نگر ، رتبه بندی انها و استقرار نظام نظارت همتایان 26. طراحی و استقرار نظام پایش و نظارت بر عملکرد بخش خصوصی مراقب سلامت روان 27. راه اندازی بیمارستان ویژه بزهکاران دچار بیماری های روانپزشکی پیشگیری سطح سوم 28. تدوین یا بازنگری بسته حمایتی بیماران روانی و جلب حمایت برای استقرار این بسته در کشور (تلفیق با بسته مراقبت های پس از ترخیص ) 29. طراحی و اجرای برنامه های جلب حمایت برای افزایش پوشش بیمه مراقبت از بیماران مزمن روانی 30. طراحی و استقرار بسته خدمتی بازتوانی بیماران روانپزشکی 31. تدوین و ابلاغ شیوه نامه گروه های خودیار ویژه بیماران روانی (در سطوح شبکه ، بخش خصوصی و ... ) و طراحی بسته های آموزشی لازم (در این گروه ها خانواده بیماران روانی هم می توانند عضو شوند ) تقسیم کار درون بخشی برنامه جامع ارتقای سلامت روان کشور حوزه واحدها ( اقدامات و پروژه های مشترک ) معاونت بهداشت دفتر سلامت جمعیت و تنظیم خانواده ارتقاء و غنی سازی بسته های خدمت سلامت روان در کلیه مقاطع سنی و برای گروهها پزشک و غیر پزشک ( توسط دفتر سلامت خانواده و جمعیت ) مرکز سلامت محیط و کار اجرای برنامه سلامت روان در محل کار ، اجرای برنامه مدیریت استرس شاغلین در محل کار مرکز توسعه شبکه و ارتقای سلامت پشتیبانی از اجرای برنامه ادغام یافته سلامت روان در شبکه مراقبتهای بهداشتی اولیه ( توسط مرکز مدیریت شبکه ) تقویت برنامه پزشک خانواده در کشور و بخصوص در مناطق شهری و ایجاد زمینه و امکانات مناسب جهت اجرای برنامه ادغام یافته سلامت روان ابلاغ چارچوب ارزشیابی برنامه های سلامت روان مرکز مدیریت بیماری های غیرواگیر انعقاد تفاهم نامه همکاری و کمک در زمینه مراقبت از عوامل خطر روانی ، غربالگری ها مرکز مدیریت بیماری های واگیر انعقاد تفاهم نامه همکاری برای عملیاتی کردن برنامه های مشترک در زمینه مشاوره به بیماران واگیردار معاونت درمان مرکز مدیریت حوادث و فوریت پزشکی تقویت و استاندارد سازی خدمات فوریتهای روانپزشکی اعم از پایگاههای امداد رسانی اورژانس و بخشهای اورژانس بیمارستانها دفتر ارزیابی فناوری و تدوین استاندارد و تعرفه سلامت تدوین بسته های خدمتی مطابق چارچوب دفتر برای بهبود شرایط فیزیکی، درمانی و مراقبتی بیماران روانی بستری شده طراحی و اجرای برنامه های جلب حمایت برای افزایش پوشش بیمه مراقبت از بیماران مزمن روانی دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی ایجاد ضمانت اجرایی برای اختصاص دادن 10 درصد تختهای بیمارستانهای عمومی به بخش روانپزشکی ، تدوین ، ابلاغ و ترویج بخشنامه حمایت از حقوق انسانی بیماران روانی به کلیه مراقبان سلامت روان ، تدوین نقشه جغرافیایی راه اندازی بیمارستان های روانپزشکی یا مراکز سلامت روان جامعه نگر بر اساس وضعیت توزیع بیمارهای روانی در کشور و برنامه ریزی برای استقرار آنها در طول برنامه ، همکاری و حمایت از تأمین منابع بیمارستانی روانپزشکی ( فضای فیزیکی، تجهیزات، بودجه، نیروی انسانی ) ، تجهیز، گسترش و تقویت بخشهای کاردرمانی در بیمارستانهای روانپزشکی یا بیمارستان ها ، راه اندازی بیمارستان ویژه بزهکاران دچار بیماری های روانپزشکی دفتر نظارت و اعتبار بخشی امور درمان اعتباربخشی بیمارستان های عمومی ، بیمارستان های روانپزشکی و مراکز سلامت روان جامعه نگر ، رتبه بندی انها بر اساس کیفیت خدمات سلامت روان و استقرار نظام نظارت همتایان (نظارت بر اجرای استانداردهای بیمارستانی) طراحی و استقرار نظام پایش و نظارت بر کیفیت و عملکرد بخش خصوصی (کلینیک ، مطب و بیمارستان ها )مراقب سلامت روان نهایی سازی آئین نامه راه اندازی مراکز سلامت روان جامعه نگر معاونت آموزش مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی اداره کل اعتبار بخشی و ارزیابی و دبیرخانه های شورای آموزش پزشکی و تخصصی مرکز امور آموزشی دانشجویان ، دفتر امور اساتید و نخبگان · روزآمد نمودن برنامه های آموزشی کلیه رشته های مرتبط علوم پزشکی با محتوای ضروری و باید های سلامت روان ، اجتماعی و معنوی (تشکیل کارگروه مشترک معاونت بهداشت و آموزشی ) · توسعه قطب های علمی سلامت روان در کشور · تشکیل ائتلاف انجمن های علمی مرتبط در حیطه سلامت روان · بازبینی برنامه نظارت و اعتباربخشی و رتبه بندی گروه های آموزشی روانپزشکی و روانشناسی و مددکاری اجتماعی کشور برای اعطای انجام آن توسط موسسات غیردولتی(انجمن های علمی و ...) · فراهم کردن زمینه برای بهره گیری از تجارب و دانش کشورهای موفق جهان در برنامه های آموزشی سلامت روان · تربیت نیروی انسانی لازم در رشته های مرتبط با سلامت روان متناسب با سند برآورد نیروی انسانی این بخش · در اولویت قرار دادن ارتقاء علمی اساتید دانشگاهها در مباحث سلامت روان · بازنگری ، ارتقا و استاندارد نمودن دوره آموزشی کارآموزی روانپزشکی و اجباری کردن دوره کارورزی روانپزشکی متناسب با وظایف پزشک خانواده افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاهها در رشته های مرتبط با سلامت روان معاونت توسعه مدیریت و منابع مرکز بودجه و پایش عملکرد ، مرکز توسعه مدیریت و تحول اداری ، اداره کل منابع انسانی و پشتیبانی ، اداره کل امور مالی و ذیحسابی ، دفتر توسعه منابع فیزیکی و امور عمرانی تأمین و گسترش منابع ( نیروی انسانی، بودجه، تجهیزات ) در کلیه سطوح مدیرت، برنامه ریزی و ارائه خدمات سلامت روان 2-هماهنگی جهت جذب نیروهای طرحی و ضریب کا در حوزه های مرتبط با سلامت روان مطابق با نیاز حوزه ها و صلاحیت نیروها 3-انجام هماهنگی های لازم جهت افزایش بودجه سلامت روان کشور 4-نظارت بر حسن هزینه کرد بودجه های سلامت روان در کلیه سطوح برنامه ریزی، علمی و اجرایی · 5-کمک به شفاف شدن و تثبیت ساختار تشکیلاتی دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد در سطح وزارت بهداشت و گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد و در سطح دانشگاهها و شهرستانها معاونت تحقیقات و فناوری · طراحی و استقرار اولویت های تحقیقاتی سلامت روان توسط شبکه بهداشت روان · جلب حمایت برای جذب بودجه تحقیقاتی سلامت روان از سهم ملی و تخصیص بودجه تحقیقاتی ویژه برای پژوهش های کاربردی سلامت روان به صورت منطقه ای و استانی و حمایت یا کمک به ارزیابی نتایج تحقیقات و انتشار در مجلات داخلی و خارجی · انجام پیمایش دوره ای سلامت روان توسط موسسه ملی تحقیقات سلامت سازمان غذا و دارو هماهنگی و برنامه ریزی جهت تدوین داروهای روانپزشکی مورد نیاز در سطح کشور مرکز امور دانشجویی و فرهنگی اجرای برنامه های آموزشی و ترویجی سلامت روان ویژه دانشجویان دانشگاه ها و توسعه و ارتقای کلینیک های مشاوره دانشجویان کلیه دانشگاه ها تدوین برنامه ارتقای نشاط دانشجویان و کارکنان دانشگاه مشاور وزیر در امور هیات امنا ملحوظ کردن ارزیابی عملکرد روسای دانشگاه ها بر اساس میزان موفقیت برنامه های سلامت روان و حمایت از این برنامه ها تصویت ساختار و نیروهای انسانی لازم برای توسعه برنامه های سلامت روان در شهرها و روستا ها مشاور وزیر در امور بخش خصوصی انتقال حساسیت وزارت بهداشت به بخش خصوصی فعال در سلامت روان و تنظیم میثاق نامه انتظارات طرفین (بخش خصوصی و وزارت بهداشت ) روابط عمومی تدوین و اجرای برنامه سالانه روابط عمومی برای اطلاع رسانی در زمینه سلامت روان (ویژه مردم ، تصمیم گیرندگان ) شورای سیاست گذاری و شورای معاونین تصویب سند سیاست سلامت روان و ابلاغ به واحدهای تابعه و دانشگاه ها و دریافت گزارش فصلی از میزان پیشرفت برنامه از شورای مراقبت تصویب تکالیف و انتظارات بین بخشی در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور و ابلاغ به کارگروه های تخصصی استانی تشکیل کمیسیون تخصصی سلامت روان و اجتماعی ذیل شورای عالی سلامت و امنیت غذایی و تشویق دستگاه ها در طول برنامه حمایت از تخصیص منابع برای مورد نیاز برای کلیه سطوح خدمات سلامت روان ( سطوح ملی، استانی، شهرستانی، شبکه مراقبتهای بهداشتی اولیه ) هماهنگی برای تصویب قانون سلامت روان در مجلس جلب حمایت و مشارکت سازمانهای بین المللی در ارتقاء خدمات سلامت روان و عضویت ایران در شبکه جهانی سلامت روان و ورود به حیطه فعالیتهای مشترک جهانی مهلت زمانی کلیه اقدامات درون بخشی : انعقاد تفاهم نامه همکاری پایان شهریورماه 1391 ، لحاظ کردن در برنامه عملیاتی حوزه سال 1391 تا پایان مرداد 1391 ، پایش پیشرفت عملیات (دو نوبت در سال پایان خرداد ماه و پایان آبان ماه ) مهلت تکمیل کلیه اقدامات و پروژه ها تا پایان 1393 خواهد بود تقسیم کار بین بخشی برنامه جامع ارتقای سلامت روان کشور سازمان بین بخشی ( اقدامات و پروژه های مورد انتظار ) دفتر مقام معظم رهبری فرمایشات حمایتی و ارشادی برای ارتقای سلامت روان و دعوت کلیه قوا و جامعه به تلاش برای کاهش عوامل خطر بیماری های روانی مجمع تشخیص مصلحت نظام تدوین ، ابلاغ و پایش سیاست های کلان مدیریت عوامل خطر بیماری های روانی در جامعه در راستای چشم انداز 20 ساله کشور شورای عالی امنیت ملی تصویب سیاست های موثر برای حفظ امنیت ملی و توجه به اثرات آن در ارتقای سلامت روانی و اجتماعی شورای نگهبان مراقبت و حمایت از تصویب قوانینی که با عدالت در سلامت تطابق دارد ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح سنجش وضعیت سلامت روان نیروهای مسلح و اجرای برنامه های ارتقای سلامت روان در این نیروها ، تعیین سهم و نقش نیروهای مسلح در حفظ و ارتقای سلامت روان افراد جامعه و استقرار آن (با همکاری وزارت بهداشت ) سازمان صدا و سیما مشارکت موثر در کمیته رسانه و سلامت روان و اجتماعی وزارت بهداشت و اجرای برنامه مشترک تدوین شده در ارتقای سلامت روان جامعه ( سطح ملی و استانی) تدوین منشور حفظ و ارتقای سلامت روان از طریقرسانه های تحت مدیریت صدا وسیما ، تصویب و ترویج آن برای اصحاب رسانه قوه قضائیه پیشگیری از زندانی کردن نابجای افراد مبتلا به اختلالات روانی ، درمان اختلالات روانی و رفتاری در زندان ها ، کاهش پیامدهای زندانی کردن بر سلامت روان ، آموزش کارکنان و قضات دستگاه قضایی با نگاه سلامت محوری ، استفاده از فرصت آموزش مردم و مراجعین به صورت داوطلبانه و اجباری (مانند دریافت خدمات مشاوره برای افراد دچار آسیب های اجتماعی یا ... )، حمایت روانی از خانواده زندانیان ، ارتقای سلامت روان کارکنان زندان ها ، دفاتر حمایت از اطفال و زنان در کلیه استان ها مجلس شورای اسلامی تصویب قانون سلامت روان ، اجرای پیوست سلامت قوانین ، جدی کردن و استقرار شیوه های جدید نظارت بر حسن اجرای برنامه ها و قوانین مصوب نهاد ریاست جمهوری اجرای پیوست سلامت سیاست ها ، لایحه ها و برنامه های کلان دولت شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب سند همکاری بین بخشی ارتقای سلامت روان در شورای انقلاب فرهنگی سازمان محیط زیست مدیریت موثر برای پیشگیری از آلودگی های زیست محیطی مضر به سلامت روان ، اجرای پیوست زیست محیطی ،حفظ سرمایه های زیست محیطی کشور ، .... ستاد مبارزه با مواد مخدر تدوین سیاست ها و نظارت موثر و مبتنی بر شواهد در مورد مداخلات کاهش عرضه و تقاضا سازمان مدیریت بحران آمادگی کامل در حوادث غیرمترقبه (به دلیل بار روانی اجتماعی متعاقب ) وزارت خانه ها 1. وزارت کشور تدوین برنامه ارتقای سلامت اجتماعی با مشارکت وزارت بهداشت ، جلب همکاری و توانمندسازی شوراهای اسلامی شهر و روستا و شهرداری ها و دهیاری ها برای ارتقای سلامت ساکنین تحت پوشش ، ارایه مجوز و حمایت از عملکرد سمن های حوزه سلامت روان ، آگاهی بخشی و مشارکت استانداران و کارگروه های تخصصی استان ها در ارتقای سلامت روان ، تامین و صیانت از آزادیهای سیاسی و اجتماعی شهروندان در چارچوب قانون اساسی (به عنوان مهمترین عامل خطر توصیه شده سازمان جهانی بهداشت برای تهدید سلامت روان ) ، تامین امنیت به عنوان ضابط قضایی ( مواد مخدر . قاچاق . منکرات و فساد . ییشگیری از وقوع جرم ، دستگیری متهمین و مجرمین و جلوگیری از فرار و اختفا آنها ) 2. وزارت آموزش و پرورش : سازمان آموزش و پرورش استثنایی بررسی وضعیت سلامت روان معلمان و مربیان و ارتقای آن ، سنجش وضعیت سلامت روان ترک تحصیلی ها و استقرار سیاست موثر مدیریت ترک تحصیل، توانمندسازی انجمن اولیا و مربیان برای ترویج برنامه های ارتقای سلامت روان در مدارس و آموزش به خانواده های دانش آموزان و مدیران مدارس ، ارزیابی محتوی کتب درسی فعلی از نظر پوشش دادن اصول بهداشت روان در کلیه مقاطع تحصیلی و بازبینی احتمالی در محتوی ، وارد کردن سیاست های ضد تبعیض به مدارس ، گنجانیدن مهارت های زندگی در برنامه آموزشی به منظور اطمینان از این امر که مدارس محیطی دوستانه برای کودکان هستند ، رسیدگی به نیازهای کودکان دارای احتیاجات خاص از قبیل کودکانی که ناتوانی هایی در امر یادگیری دارند تأمین و تربیت مراقبین سلامت مدرسه به تعداد کافی در کلیه مدارس ، شارکت و حمایت از ایجاد مدارس مروج سلامت ، حمایت از تجهیز نمودن فضای فیزیکی مدارس و ایجاد محیط مناسب، راحت و استاندارد ، سنجش وضعیت سلامت روان دانش آموزان استثنایی ، خانواده آنها و کارکنان و برنامه های ارتقایی (از طریق واحد پیشگیری و بهداشت و واحد مشاوره و مددکاری سازمان ) 3. وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری سنجش وضعیت سلامت روان دانشجویان و کارکنان ، توسعه مراکز مشاوره سلامت روانی در دانشگاه ها ، گنجاندن واحد های درسی مرتبط برای افزایش سواد سلامت روان دانش آموختگان و تاثیر عملکرد تخصصی آنها بر سلامت مخاطبان ، اجرای برنامه های ارتقای نشاط در جامعه دانشگاهی ، کاهش استرس های ناشی از آزمون های دوره ای ، رسیدگی به وضعیت و تبعات روانی مردودین کنکور ، یکسان سازی محتواهای درسی رشته های روانشناسی و هماهنگی با نهاد های ذیربط در خصوص کتابهای آموزشی مجاز در دانشگاهها ، تامین نیروی انسانی لازم برای ارتقای سلامت روان متناسب با سند برآورد نیروی انسانی 4. وزارت تعاون ، رفاه و کار · کمیته امداد امام (ره) · سازمان بهزیستی · سازمان تامین اجتماعی · بیمه خدمات درمانی · مرکز تحقیقات وتعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار افزایش اشتغال گروه های آسیب پذیر ، خلق یک محیط کاری مثبت و عاری از تبعیض و خشونت با برنامه های کمک به استخدام شدگان و وضعیت های کاری قابل قبول ، گنجاندن افراد به بیماری های روانی شدید در نیروی کار ، پذیرش سیاست هایی که سطوح بالای استخدام را ترویج می کنند، افراد را در زمره نیروی کار نگه می دارند، و به افراد بیکار کمک می کنند. تامین بیمه های خدمات روانپزشکی ، پرداخت مستمری به معلولین ذهنی و میتلایان به اختلالات روانپزشکی حمایت و توانبخشی ازخانواده های بی سرپرست ، خود سرپرست ، ایتام ، کودک خیابانی و بد سرپرست ، دختران و زنان پناهجو و آسیب دیده ، ارائه حمایت و توانبخشی افراد در معرض آسیب های اجتماعی ، پیشگیری از آسیبهای اجتماعی ، تدارک امکانات پیشگیری و توان بخشی حرفه ای و اجتماعی معلولین جسمی و روانی و تجدید تربیت منحرفین اجتماعی و حمایت و نگهداری از کودکان و اطفال بی سرپرست و معلولین و سالمندان ، مد نظر قرار دادن وجود و شدت بیماری های روانی به عنوان عو ا ملی در اولویت بندی دریافت منافع رفاه اجتماعی ، دردسترس قرار دادن منافعی برای اعضا خانواده در صورتی که آنها مراقبین اصلی بیمار باشند ، آموزش کارکنان خدمات رفاه اجتماعی در مورد سلامت روان ، ایجاد مرکز رسیدگی به تخلفات شغلی و سوء رفتار با کارکنان ، حمایت از تأسیس و راه اندازی واحد های شغلی توسط افراد کم درآمد ، تقویت خدمات توانبخشی بیماران روانی ، هماهنگی جهت ساماندهی بیماران روانی خیابانی ، افزایش تعرفه های بیمه ای جهت به حداقل رساندن هزینه های درمانی پرداختی توسط بیماران ، تحت پوشش بیمه قرار دادن کلیه خدمات درمانی دارویی و غیر دارویی برای بیماران روانی اعم از خدمات بستری، روانپزشکی، رواندرمانی، مشاوره، کاردرمانی، پاراکلینیکی و آزمایشگاهی ( الکتروشوک، ام آر آی، رادیولوژی، نوار مغزی، سی تی اسکن ) ، ارائه خدمات درمانی ( سرپایی، بستری، پاراکلینیکی ) تحت پوشش بیمه های دولتی در کلینیکها و بیمارستانهای خصوصی ، نظارت بر کیفیت ارئه خدمات در مهد کودکها و برنامه ریزی جهت ارتقاء سلامت روان کودکان مهد کودکها ، سنجش وضعیت سلامت روان مددجویان کمیته امداد (اداره بهداشت و درمان و امور بیمه) 5. وزارت راه و مسکن اولویت به مسکن به افراد دچار بیماری روانی ، تعیین مراکزی برای سکونت بیماران روانی(از قبیل منازل موقتی) ، پیشگیری از تبعیض در مکان منازل این افراد ، پیشگیری از تفکیک جغرافیایی مبتلایان به اختلالات روانی ، نظارت بر نرخ اجاره و رهن مسکن و برنامه ریزی جهت افرایش بی رویه آن 6. وزارت ورزش و جوانان توسعه ورزش همگانی به ویژه برای افراد آسیب پذیر ، برنامه ریزی و مدیریت تفریحات جامعه در کلیه گروه های سنی 7. وزارت صنایع و بازرگانی تامین سلامت روان کارگران ، تعهد کارفرمایان و سندیکاها و بازرگانان برای حفظ و ارتقای سلامت روان مصرف کنندگان از طریق ارایه محصول و خدمت مناسب 8. وزارت جهاد کشاورزی تامین سلامت روان کشاورزان و عشایر و تعهد عملی کلیه صاحبان زنجیره تولید غذا به حفظ و ارتقای سلامت روان مصرف کنندگان 9. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حمایت کامل و جدی از کتب و نشریات و تولیدات هنری مرتبط به ارتقای سلامت روان و تشویق محصولات ممتاز در این زمینه ، توسعه موسیقی سنتی ایران ، توسعه گردشگری و تفریحات جامعه به ویژه برای اقشار آسیب پذیر ، استقرار سیاست های خبرگزاری ها در حمایت طلبی برای سلامت روان 10. وزارت اقتصاد و دارایی پذیرش سیاست هایی در مورد اصلاحات اقتصادی که فقر نسبی و نیز فقر مطلق را کاهش می دهند ، تصحیح هر گونه اثر بالقوه منفی اصلاحات اقتصادی بر بیکاری 11. وزارت نیرو توجه به ارتقای سلامت روان کارکنان وزارت نیرو و تحلیل سهم و نقش وزارت خانه متبوع در ارتقای سلامت روان جامعه 12. وزارت ارتباطات و فناوری اختصاص امکانات ارتباطات و فناوری برای ترویج سواد سلامت روان از جمله پیامک کوتاه ، بررسی و تحدید اثرات مضر امواج بر سلامت روان 13. وزارت اطلاعات توجه به ارتقای سلامت روان کارکنان وزارت اطلاعات ، تعیین سهم و نقش وزارت خانه متبوع در ارتقای سلامت روان جامعه 14. وزارت دفاع برنامه های مدون برای ارتقای سلامت روان سربازان و نیروهای مسلح 15. وزارت دادگستری ایجاد نظام پایش کننده قوانین مصوب مربوط به سلامت روان و اجتماعی از جمله قانون سلامت روان ، قانون کودک آزاری و خشونت های خانگی 16. وزارت نفت تامین و ارتقای سلامت روان کارگران بخش صنعت و مناطق ویژه اقتصادی 17. وزارت خارجه همکاری برای تامین و ارتقای سلامت روان مهاجرین ایرانی در خارج از کشور ، دیپلماسی موثر سلامت از طریق ایجاد دفتر یا سیستم مرتبط در وزارت خانه سمن ها جلب حمایت سیاست گذاران و رصد وضعیت سلامت روان و حمایت از بیماران و افراد دارای عوامل خطر مهلت زمانی کلیه اقدامات بین بخشی : انعقاد تفاهم نامه همکاری و لحاظ کردن در برنامه عملیاتی سازمان تا پایان سال 1391 ، پایش پیشرفت عملیات در دو نوبت : پایان خرداد ماه و پایان آبان ماه